اپیدمیولوژی استعمال دخانیات در مردان ۷۰-۳۰ سال استان سمنان

سابقه و هدف: مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل خطر مهم و افزایش دهنده ی بار بیماری ها، بویژه بیماری های مزمن و غیرواگیر از قبیل بیماری های قلبی- عروقی، تنفسی، سرطان و نیز سکته مغزی می باشد. در این مطالعه شیوع استعمال سیگار، پیپ و قلیان در مردان 70-30 سال استان سمنان مورد بررسی قرار گرفته است.   مواد و روش ها: این مطالعه اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی درجامعه شهری و روستائی استان سمنان در 1695 نفر از مردان 70-30 ساله از مهر لغایت بهمن 1384 انجام شد. نمونه گیری به روش چند مرحله ای در شهرستان های سمنان، دامغان، شاهرود و گرمسار و روستاها انجام شد. با استفاده از شماره خانوارهای مراکز بهداشتی 760 سرخوشه به روش سیستماتیک در شهر و روستاهای استان انتخاب شد و در هر سرخوشه تا 3 خانوار واجد شرایط بررسی شدند. به این صورت که در صورت وجود فرد 70-30 ساله در خانوار یک نفر به طور تصادفی انتخاب و پرسش نامه تحقیق برای وی تکمیل شد و در صورت عدم وجود فرد واجد شرایط، خانوار دیگر با همان قاعده انتخاب شدند.   یافته ها: 1/24 درصد مردان مورد بررسی سیگاری (3/18 درصد به طور مرتب و 8/5 درصد به طور نامرتب) بودند. شیوع استعمال سیگار در روستائیان 8/26 درصد و در شهرنشینان 0/23 درصد بود (053/0= p ). از نظر سنی، 1/21 درصد افراد زیر 40 سال، 6/32 درصد مردان 49-40 سال، 1/25 درصد افراد 59-50 سال و 9/11 درصد مردان 60 ساله و بالاتر سیگاری بودند (001/0 p< ). 7/19 درصد بی سودان، 9/24 درصد افراد با تحصیلات ابتدایی، 8/30 درصد افراد با تحصیلات راهنمایی، 4/25 درصد مردان با تحصیلات دبیرستان و 8/11 درصد مردان با تحصیلات دانشگاهی سیگاری بودند (001/0 p< ). 6/46 درصد مردان قبل از 21 سالگی و 2/39 درصد بین 30-21 سالگی سیگار کشیدن را آغاز کردند. میانگین (± انحراف معیار) سن شروع سیگار 0/8±1/24 سالگی بوده است. استعمال سیگار در مردان شهرستان های سمنان، گرمسار، دامغان و شاهرود به ترتیب 5/22، 6/27، 2/23 و 4/23 درصد بوده است (554/0= p ). فقط 1/0 درصد افراد مورد بررسی پیپ می کشیدند. 6/1 درصد افراد مورد بررسی قلیان می کشیدند که در 4/0 درصد آن ها هم زمان با سیگار بوده است. 2/15 درصد افراد غیرسیگاری در محیط کار در معرض دود سیگار قرار داشتند. به طور کلی 3/39 درصد افراد مورد بررسی یا سیگاری بودند یا در معرض دود سیگار قرار داشتند. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای استعمال یا در معرض بودن دود سیگار در جمعیت 30 تا 70 سال استان و با توجه به ارتباط قوی استعمال سیگار با بسیاری از بیماری ها، تدوین برنامه ای جامع جهت تغییر عمل کرد مردان استان، ضروری است